Orijini
Anadolu
Ağaç Özellikleri
Ağaçları güçlüdür ve dikine büyüme sergiler. Kendine verimsiz bir çeşit olduğundan tozlayıcı kullanımını gerektirir. Ülkemizde oldukça yaygın olup; Napolyon Kirazı ve Dalbastı Kirazı olarak bilinmekle beraber ihracata yönelik satışlarda en önemli kiraz çeşididir.
Meyve Özellikleri
Meyvesi kalp şeklindedir, kabuğu kırmızı renkte olup olgunlaşma döneminde kırmızı-bordo rengine dönüşür. Orta irilikte, tatlı, sert ve suludur. Ortalama meyve eni (geniş kısım) 20 mm. sap hariç meyve uzunluğu 21 mm. olup yaklaşık meyve ağırlığı 9–9,5 gram civarındadır.
Hasat Zamanı
Haziran ayının 3.haftasından itibaren hasat edilmeye başlanır.
Tozlayıcılar
Starks Gold, Lambert, Bigarreu Gaucher, Bing
Anadolu birçok meyve türünde olduğu gibi, kirazın anavatanı sınırları içerisindedir. Hazar denizi ile Karadeniz arasındaki bölge kirazın anavatanı olarak bilinmektedir. Ülkemizin hemen her bölgesinde kiraz yetiştiriciliği yapılmakta olup, üretilen kirazın hemen hepsi taze halde tüketilmektedir. Kiraz, ılıman iklim meyve türleri içerisinde meyvelerini en erken olgunlaştıran bir türdür. Kirazlar 5-6 yaşında verime geçerler, tam ve ekonomik olarak verime yatmaları 10-12 yıl alır. Ekonomik ömürleri 25-30 yıldır.
İKLİM İSTEKLERİ
Kiraz yazları çok sıcak olmayan, toprak ve hava neminin yeterli olduğu yayla özelliği gösteren 500-1800 m rakımı olan yerlerde yetişmektedir.
Kiraz bahçesi tesisinde dikkat edilmesi gereken hususlar :
1) Kiraz bahçesi rakım 500-1800 m olan yerlerde kurulmalıdır.
2) Bahçe toprağı analiz ettirilerek kiraz için uygun olup olmadığı belirlenmelidir.
3) Toprak yapısına ve iklim koşullarına uygun anaç ve çeşit seçilmelidir. Örneğin, kurak ve kireçli topraklarda idris anacı tercih edilmelidir.
4) Bahçeler tek çeşitle kurulmamalıdır. Tek çeşitle bahçe kurulması yetersiz döllenmeye veya hiç döllenmemeye sebep olmaktadır. Ben düşmeden hasada kadar olan sürede yağmur çatlaması zararına karşı tek çeşitle bahçe kurulmaması gerekmektedir. Her kiraz bahçesinde en az 4-5 çeşit bulunmalıdır. Çeşitlerin seçiminde ise birbirlerini dölleyebilir nitelikte olmasına dikkat edilmelidir. Döllenmede uygun çeşit seçiminin yanı sıra bahçede arı da bulundurulmalıdır. Genel bir oran olarak 9 bitkiden 8 tanesinin esas çeşit birisinin dölleyici olarak dikilmesi yeterlidir. Kiraz bahçelerinin tesisi aşamasında her çiftçinin zaten belirlediği temel bir çeşidi vardır. Bu şekilde bahçede bir çeşidin ağırlıklı olması da tabiidir. Yalnız kirazda yaklaşık bütün çeşitler kendisiyle uyuşmadığı için, grup kısırlığı da söz konusu olabilmektedir. İyi bir verim için birbirini iyi dölleyebilir çeşitlerin bulunması, ekolojik faktörlerden kaynaklanan riskin azaltılması, 1,5 aylık bir süre boyunca pazara kiraz sunulabilmesi, hasatta işçilik v.b. gibi yönlerden dolayı sıkışmamak için iyi bir çeşit planlaması gereklidir. Türkiye’nin ihracat şansının en yüksek olduğu ve en popüler çeşit “0900 Ziraat” dir. İhraç edilen ülkelerde “Türk Kirazı” diye unvan almış çeşidimizdir.
5) Dikim sıklığına dikkat edilmelidir. Dikim, mutlaka dikim tahtası kullanılarak yapılmalıdır. Kiraz dikiminden önce arazi tesviye edilmeli ve 90 cm aralıkla dip kazanla Ağustos-Eylül ayında sürdürülmelidir. Kısmi taban suyu veya su birikme gibi problem oluşacak ise 40-50 m aralıkla hendekler oluşturulmalıdır. Fidanlar en uygun sonbaharda dikilmeli ve dikim sırasında çukurlara bir kürek yanmış ahır gübresi atılmalı veya 100 gr Triple Süperfosfat ile 100 gr Amonyum Sülfat dikim toprağına karıştırılmalıdır. Yamaç arazilerde baklava dilimi, sıra arası 5-6 m, sıra üzeri 3-4 m şeklinde olabilir. Taban arazilerde ise dikilen çeşide bağlı olarak sıra arası ve üzeri iyi havalanacak, güneşlenecek ve ağaç yan dalları birbirine girmeyecek şekilde dikilmelidir.
6) Dikimden sonra tepe kesiminde acele edilmemesi gerekir. Bu işler gözler iyice kabardığında yapılırsa yeni oluşacak ilk kat dallar daha geniş açılı oluşur.
BUDAMA
Kirazlarda iki şekilde budama yapılır.
Bunlar;
a) Şekil budaması Kirazlara henüz fidan döneminden itibaren şekil verilmeye başlanmaktadır. Şekil budaması genellikle büyüme sezonu başında, dalların esnek olduğu Temmuz ayında yapılır. Kiraz ağaçlarının genellikle gençlik dönemleri uzundur. Bu nedenle ağaçlara şekil budaması uygulanırken bir yandan da meyveye yatırma işlemleri yapılır. Meyveye yatırma yan dallarda açı genişletilmesi, ağırlık asma, tahta veya kamış herek kullanma ile gerçekleştirilir.
b) Verim ve gençleştirme budaması
Verim budamasında, ağaç boylarının azaltılmasının yanı sıra yan dalların sayısı da azaltılarak ağaçların büyümeleri yavaşlatılır. Kiraz ağaçlarında 8-10 yaşından sonra budama yapılmadığı için yıllık sürgünleri kısalır. Bilinen kurallara göre sürgün gelişimi için kesimler uç noktalara ve yıllık sürgünlerdeki odun gözlerine uygulanır.
Ancak verimdeki kiraz ağaçlarında yıllık sürgünler 10-20 cm gibi olup bunlara yapılacak kesimler eski zayıf bir sürgün gelişimi sağlar. Bu nedenle yaptığımız uygulamalarda bu şekildeki yan dallar uçtan 50-100 cm’ den kesilir. Bu kesimler sonucu 2-3 yıllık bu şekildeki dallarda mayıs buketleri ortasında yer alan odun gözlerinden kuvvetli yeni sürgünler oluşur. Bu sürgünler de meyvelerin daha iyi beslenmesine ve irileşmesine neden olur. Bu şekilde her yan daldan kesimler sonucu yeni 2-3 sürgün elde edilmiştir. Bu şekilde yaşlanmaya yüz tutan gelişmesi zayıflayan ağaçlar tekrar gelişme göstermektedir. Bu kesimler 2 yılda bir tekrarlanmalıdır.
GÜBRELEME
Kiraz bahçelerinde yapılacak bir gübrelemede mutlaka yaprak ve toprak analizleri yapılmalıdır.Kiraz ağaçlarının gübrelenmesinde pek çok faktör etkilidir. Bu faktörler; toprağın yapısı, bitkilerin yaşı, sulama miktarı ve sulama şekli, bitkilerin verim miktarı, anacın cinsi, bitkilerin genel gelişme ve kondisyonları, ahır gübresi verilip verilmediği v.b. Ortalama değerler verilecek olursa, dekara 2-3 ton ahır gübrelemesi uygundur. Verimdeki bir ağaca ortalama değer olarak her yıl, 2-3 kg Amonyum Sülfat, 1 kg Triple Süper Fosfat, 1 kg Potasyum verilmelidir. Verilme zamanı olarak fosforlu ve potasyumlu gübreler bölgesel iklim ve alışkanlıklara göre sonbahar veya erken İlkbaharda, azot uygulamaları ise erken ilkbaharda birinci dilimi, çiçek dökümünden sonra ikinci dilim ve hasattan sonra üçüncü dilim uygulanır.
SULAMA
Kiraz bahçelerinde sulama, fidan dikimindeki “can suyu” ile başlar. Sulama ben düşme dönemine kadar ilkbahar yağmurları ile olur. Kirazın çiçeklenme döneminde toprağın nemli olması istenir. Bunun yanı sıra yetişkin ağaçlarda kök boğazı çevresi sulanmamalıdır. Hasattan hemen önce çok su, meyve iriliğine kısmen etkisi olsa da, meyve eti sertliği ve tadı olumsuz etkilediği gibi ağaç sağlığı açısından da sakıncalıdır. Hasattan sonra da verilecek su yeni oluşan çiçek gözlerinin gelişimine de faydalı olacaktır. Sonbaharda da yağışlar az olursa kısmen sulama yapılmalıdır.
Son Yorumlar